ماشین آلات تراشکاری
تراشکاری (به انگلیسی: Turning) عبارت است از شکل‌دهی فلزات به روش براده برداری با استفاده از ماشین تراشکاری. در این روش از شکل‌دهی فلزات، فلز که عمدتاً به شکل استوانه است (البته اشکال دیگر فلز نیز قابل استفاده‌است)، با قدرت و سرعت معین به چرخش درآمده و با حرکت تیغچه‌های تراشکاری بر روی آن، عمل براده برداری با عمق و سرعت معین انجام می‌شود.
محور حرکت قطعه می‌تواند خط صاف یا در راستای مجموعه‌ای از منحنی‌ها و زوایا باشد. معمولاً اصطلاح تراشکاری برای توضیح تولید سطح خارجی با عمل تراش به کار برده می‌شود، در حالی که برای تولید سطوح داخلی از واژه بورینگ استفاده می‌شود؛ به همین دلیل، عبارت «تراشکاری و بورینگ» برای خانواده بزرگ‌تری از فرایندها به نام تراشیدن استفاده می‌شود.
تراشکاری می‌تواند به صورت دستی با دستگاه تراش سنتی که نیازمند نظارت دائمی اپراتور می‌باشد یا با استفاده از دستگاه تراش اتومات انجام شود . امروزه رایج‌ترین دستگاه اتومات CNC (کنترل عددی) می‌باشد.
فرایندهای تراشکاری
روتراشی
این فرایند از ابتدایی‌ترین فرایندهای ماشین‌کاری می‌باشد که بخش مورد تراشکاری، می‌چرخد درحالیکه ابزار برشی تک‌نقطه موازی با محور چرخش حرکت می‌کند. تراشکاری می‌تواند روی سطح داخلی یا خارجی جسم انجام شود. قطعه مورد تراشکاری عموماً قطعه‌کاری است که تحت عملیات‌های ریخته‌گری، آهنگری، اکستروژن تولید شده‌است.
تراشکاری مخروطی
الف) بواسطه compound slide
ب) ضمیمه تراشکاری مخروطی
ج) با استفاده از یک ضمیمه کپی هیدرولیکی
د) توسط دستگاه CNC ناال. این روش بیشتر برای تراشکارهای آماتور به کار می‌رود.
شیار تراشی
در این فرایند قلم شیار تراش در راستای شعاع قطعه به آرامی در داخل آن نفوذ می‌کند و شیاری برابر با پهنای قلم بر روی سطح خارجی قطعه استوانه ای ایجاد می‌کند.
پیشانی تراشی
یک ابزار تراش تک نقطه ای با حرکت در شعاع قطعه کار، در پیشانی قطعه کار، تراش می‌دهد تا سطح بیرونی آنرا صاف کند. عمق پیشانی تراشی معمولاً کم می‌باشد و با یک گام تراش ابزار به پایان می‌رسد. پیشانی قطعه به قسمت ابتدایی یا انتهایی آن می‌گویند.
پیچ تراشی
برای پیچ تراشی با استفاده از ماشین تراشکاری از رنده‌های پیچ بری استفاده می‌شود. رنده‌های پیچ بری جزئی از رنده‌های فرم بوده و لازم است که فرم لبه برنده آن‌ها با فرم شیار دندانه پیچ مطابقت داشته باشد. حال با استفاده از ابزار مخصوص و استفاده از میلهٔ هادی و استفاده از روش‌های گرداندن قطعه یا استفاده از ساعت پیچ تراشی؛ پیچ تراشیده می‌شود.
آج زنی
به عمل ایجاد شیارهای منظم و با اشکال مختلف در طول قطعه آج زنی می‌گویند.
عملیات بورینگ
(به معنای افزایش قطر یک سوراخ از پیش ایجاد شده) یک ابزار بورینگ به صورت محوری وارد قطعه کار می‌شود و در طول محور سوراخ ایجاد شده؛ تراش می‌دهد. ابزار تراش بورینگ تک نقطه ای می‌باشد و می‌توان با استفاده از سر قابل تنظیم ابزار تراش، قطر سوراخ ایجاد شده را تغییر داد. بورینگ معمولاً پس از سوراخ زنی به منظور بزرگ کردن بخشی از سوراخ یا رسیدن به ابعاد دقیق تر استفاده می‌شود.
قلاویز زنی
یک قلاویز از انتها به صورت محوری وارد قطعه کار می‌شود و رزوه‌هایی داخل سوارخ موجود، تراش می‌دهد. قلاویز مورد نیاز به‌طور معمول با مته ای که سوراخ را ایجاد کرده هم قطر می‌باشد.
بُرقو کاری
یک برقو به صورت محوری از انتهای قطعه کار وارد می‌شود و سوراخ موجود را با توجه به قطر ابزار تراش بزرگ می‌کند. برقو کاری حجم کمی از قطعه کار را تراش می‌دهد و معمولاً پس از سوراخ زنی برای ایجاد سوارخی با ابعاد دقیق و سطح خارجی نرم‌تر استفاده می‌شود.
اجزای اصلی ماشین تراش معمولی
چون برای بستن قطعات کار در این ماشین از یک یا دو مرغک استفاده می‌شود لذا اسم آن را ماشین تراش مرغک دار گذارده‌اند ضمناً به آن ماشین تراش با میله کشش و هادی و هم چنین ماشین طول تراش هم می‌گویند.
میله کار یاتاقان شده و به وسیلهٔ آن به قطعه کار گردش داده می‌شود. این میله به طرز بسیار خوبی یاتاقان بندی شده و کاملاً محکم نگهداری می‌گردد و جنس آن هم از بهترین فولادها است. اغلب اوقات این میله تو خالی است و می‌توان قطعه کار یا میله‌ای که باید رویش کار انجام شود از داخل سوراخ آن عبور داد.
بستر یاتاقان‌های این میله سنگ زده شده‌اند. یا یاتاقان‌هایی که معمولاً برای این میله‌ها مصرف می‌شوند از نوع یاتاقان‌های لغزشی و یاتافان‌های غلتکی می‌باشند.
پوسته داخل یا تاقان‌های لغزشی اکثراً از جنس برنز هستند. یا تاقان‌های غلتکی دارای اصطکاک کمتری می‌باشند. میله کار بایستی در یاتاقان خود بدون بازی (لقی) کار کند. اگر یاتاقان لقی داشته باشد روی سطح کار تراشیده شده ناهموار و به‌علاوه این لقی باعث خواهد شد که قطعات فرم غیر استوانه‌ای به خود بگیرند.
از لقی یاتاقان می‌توان در نتیجه میزان کردن تا حدی جلوگیری کرد. یاتاقان ساچمه‌ای یا صفحه‌ای فشاری که درموقع تراش در جهت محور گردش تولید می‌شود به خود می‌گیرد. سرمیله کار پیچ شده‌است و انواع وسایل بستن را می‌توان به روی آن پیچاند، سوراخ مخروطی داخل آن برای جازدن مرغک است. میله کار حرکت خود را از دستگاه حرکت اصلی می گیرد.
دستگاه حامل ساپورت، که حامل رنده تراشی کاری بوده و وسیله تنظیم حرکت بار است. این دستگاه فرم کشوی صلیبی را دارد و شامل کشوی رومیزی و دو کشوی دیگر دم چلچله بنام کشوی عرضی و روئی است. کشوی روئی حامل رنده است این کشوها بایستی در راهنماهای خود بدون لقی حرکت کنند. قسمت‌های مختلف ساپورت برای بار طولی و عرضی ممکن است با دست و پا به وسیلهٔ دو میله هادی و کشش که در جلوی میز ماشین نصب شده‌اند و حرکتشان را از میله کار می گیرند به‌طور اتوماتیک به حرکت درآیند.
دستگاه مرغک
این دستگاه به منظور تکیه‌گاه قطعات کار بلند مورد استفاده واقع می‌شود و به اضافه در موقع سوراخ کاری یا برقو زدن ابزار برنده را به وسیلهٔ دنباله مخروطی که دارد برآن سوار می‌نمایند. دستگاه مرغک را می‌توان روی میزماشین تغییر مکان داد و در هر نقطه دلخواهی محکم کرد. برای حرکت دادن میله داخلی آن از گردش چرخ دستی انتهای مرغک و برای ثابت نگه داشتن از اهرم قسمت جلوئی آن استفاده می‌شود.
میز ماشین
میز ماشین حامل تمام قسمت‌ها و قطعات ماشین تراش است و روی پایه‌هایی مستقر شده است و دستگاه ساپورت، متعلقات آن و هم چنین دستگاه مرغک روی راهنماهای میز حرکت می‌کنند. این راهنماها اغلب فرم منشوری دارند و ممکن است تخت هم باشند برای تراش کارهایی که قطر بزرگ دارند قسمتی از میز ماشین را طوری ساخته اند که قابل درآوردن باشد.
جعبه دنده برای حرکت اصلی
میله کار در موقع تراش قطعات بایستی نسبت به وضع و مشخصات کار، دورهای متفاوت داشته باشند. (دور عبارت از تعداد گردش قطعه کار در هر دقیقه است). برای بدست آوردن دورهای مختلف از دستگاهی به نام جعبه دنده اصلی استفاده می‌شود که معمولاً جای آن در زیر دستگاه یاطاقان میله کار است. بعضی اوقات ممکن است قسمتی از جعبه دنده اصلی در داخل پایه ماشین جاسازی شده باشد. به وسیلهٔ حرکت چرخ تسمه و چرخ دنده می توان تعداد دور را به صورت پله کانی (با واسطه) تغییر داد و مثلاً از۱۰۵ به ۱۵۱ و۲۱۴ دور در هر دقیقه، هم چنین جعبه دنده‌هایی نیز یافت می‌شوند که ممکن است به وسیلهٔ آن‌ها تعداد دور را غیر از صورت پله کانی (بلا واسطه) تغییر داد.